Robert Koleji!
“İstanbul Amerikan Robert Lisesi veya eski ismiyle Robert Koleji, Osmanlı Devleti bünyesinde Amerikan usulü eğitim vermek üzere 1863 yılında İstanbul’da kurulmuş okuldur. Halen Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı, İngilizce eğitim yapan özel bir eğitim kurumu olarak hizmet vermeyi sürdürmektedir. İstanbul’un Beşiktaş ilçesindedir.
Robert Kolej, ABD sınırları dışında kurulmuş olan en eski Amerikan eğitim kurumudur. 1863 yılında erkek öğrencilere hizmet vermek amacıyla Bebek’te kurulan okulu, 1871 tarihinde kız öğrencilere eğitim veren Amerikan Kız Koleji takip etmiştir. 1971 yılında bu iki okulun birleşmesiyle Robert Kolej’de karma ortaöğretim verilmeye başlanmıştır. Robert Kolej, kuruluşundan günümüze, 150 yılı aşkın bir süredir çeşitli evrelerden geçerek Türkiye’nin en köklü ve önde gelen eğitim kurumlarından biri olma niteliğini sürdürmüştür.
Amerikalı eğitimci Dr. Cyrus Hamlin tarafından başlatılan girişime, Christopher Rhinelander Robert adlı New York’lu bir iş adamının verdiği destek sonucu Robert Kolej, 16 Eylül 1863 tarihinde Bebek'te eski bir ahşap binada 4 erkek öğrenci ile kapılarını açmıştır. 1871'de ise, Gedikpaşa'da, Bostonlu hayırseverlerin desteği ile Amerikan Kız Koleji-(American College for Girls) ACG kurulmuştur. ACG için daha sonra Üsküdar’da bir kampüs arazisi satın alınarak ilk bina inşa edilmiştir. Okul, Gedikpaşa'dan Üsküdar’daki kampüse 1876 yılında taşınmıştır. Üsküdar’da meydana gelen yangın sonrasında, ACG Arnavutköy'de daha geniş bir araziye kurulmuş olan ve bugün Robert Kolej-(Robert College) RC olarak bilinen okul kampüsüne 1914 yılında yerleşmiştir.
ACG ve RC uzun yıllar özerk oldukları halde, zamanla birbirine bağlanmıştır. 1932'de bu iki okul bir müdürün idaresi altında birleşmiş, 1959'da ise tek bir mütevelli heyeti tarafından yönetilmeye başlamıştır. 1971 yılında Bebek kampüsündeki lise öğrencileri Arnavutköy kampüsüne taşınmış ve Robert Kolej’de karma eğitim hayata geçmiştir. Aynı yıl Bebek kampüsündeki binalar devlete devredilerek, burada ‘Boğaziçi Üniversitesi’nin tohumları atılmıştır. 1997 yılında uygulamaya konulan yeni yönetmelik gereğince ilköğretimin sekiz yıla çıkmasıyla birlikte ise Robert Kolej’in ortaokulu kapanmış, eğitim lise olarak sürdürülmeye başlanmıştır. Günümüzde, Robert Kolej öğrencileri ilk yılı hazırlık sınıfı olmak üzere, beş yıllık lise eğitimi almaktadırlar”. Bu yazı okulun sitesinden alınmıştır.
***
Amerikan Koleji (Fırat Koleji)
“Elazığ halkı arasında Harput Amerikan Koleji, Amerikalı misyonerlerce Euphrates College, Ermenilerce de Yeprad Golechy olarak bilinen Fırat Koleji, American Board görevlisi misyoner Dr. Crosby H. Wheller tarafından 1878 sonbaharında Harput'ta Şehroz mahallesinde açılmıştır. American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM) 1810’da Amerika'nın Boston eyaletinde örgütlenen bir misyonerlik teşkilatıdır. Bu teşkilat Osmanlı topraklarında 1820’den sonra faaliyetlerine başlamıştır. Robert Kolejini (1863) kuran aynı misyonerlik teşkilatıdır. Temel eğitim kurumları (eğitim hizmeti) haricinde, kilise (dini hizmet), yetimhane (sosyal hizmet), hastane (sağlık hizmeti) ve matbaa (basın hizmeti) açarak farklı alanlarda da faaliyetlerini etkin bir şekilde yürüterek halka her alanda nüfuz edebilmişlerdir. Osmanlıda, American Board'un Misyonerlik için en önemli enstrümanı, temel eğitim kurumları olmuştur. Bu teşkilat Harput'ta aynı enstrümanları kullanmışlardır. Kendi raporlarına göre her kademede iyi yetişmiş zeki Hıristiyan liderler yetiştirmek gayesiyle okullar açmışlardır.
Başlangıçta sadece erkek öğrencilere eğitim veren Kolej (1878), daha sonra ayrı bir binada Kız Kolejinin (1881) açılmasıyla, kız öğrencilere de eğitim vermeye başlamıştır. İlk ismi Ermeni Kolejidir fakat Osmanlı hükümetinin isteğiyle Ermeni Koleji ismi 1888’de Fırat Koleji olarak değiştirilmiştir.
Kolej (Erkek Koleji) her ne kadar 1878 yılında açılmış olsa da Kolejin temelleri, Misyonerlerce 1855’de kız ve erkeklerin birlikte ders görebilecekleri bir Protestan okulunun kurulmasıyla başlamıştır ve zamanla; 1859’da erkekler için Ruhban Okulu (Theological School) 1862’de ise Kızlar için Ruhban Okulu (Seminary School) açılmıştır. 1862’de İstanbul’da toplanan Yabancı Misyon Amerikan Heyeti, İstanbul’da eğitilen gençlerin Anadolu içlerine gitmeme isteği içinde olduklarının farkına vararak, misyonerleri zorlamaktansa, Anadolu’nun iç kesimlerinde de tam teşekküllü kolejler kurarak, buralardan yetişecek yerli Ermeni gençler ile yeni bir kaynak arama yoluna gitmiştir. Bu sebeple 1875 yılında yeni bir koleje ihtiyaç duyuldu. Koleji kurmak için gerekli izni almak ve para temini için Amerika’ya giden Dr. Wheeler kolej için 140.000 Dolardan fazla para topladı. Yerli Ermeniler ise 40.000 dolar toplamışlardı. Böylece kolejin açılması için 180.000 dolardan fazla para toplanmıştı. Yapılan hazırlıklardan sonra 1878 sonbaharında, Ermeni Koleji açılmıştır. Kolej 1915 yılına kadar yaklaşık 600 öğrenci mezun etmiştir. O dönemde Harput'ta Amerikan konsolosluğu da bulunmaktaydı. Konsolosluk ve misyonerler aracılığı ile birçok Ermeni vatandaşımız Amerika’ya gönderilmiştir. O dönemlerde Amerikan Kolejinin haricinde Harput'ta bir de Fransız mektebi vardı.
1. Dünya Savaşı sırasında Kolej binaları önce askeri eğitim kampı sonra da askeri hastane olarak kullanılmış, Cumhuriyetin ilanından kısa bir süre sonra da resmi olarak kapatılmıştır. Okul binalarından günümüze kalan yapı yoktur.” Elazığ’ın resmi turizm sitesi’nden alınmıştır.
Hoşça kalın.
YORUMLAR