Hurma, pide, Ramazan davulcusu ve iftar topu denildiği zaman aklımıza ilk önce Ramazan gelir. Bereketiyle, heyecanıyla gelen Ramazan ayında, top atışıyla duyulan ‘Bommm’ sesini bekleyiş, bir asır öncesine dayanıyor.
Masalar kurulur, dualar edilir ve Müslüman alemi son bir çağrı beklerdi: Ramazan topu. Zengin iftar ziyafetleri, Ramazan davulu, minarelere asılan mahyalar Sultan ayının çağrışımlarıdır kulaklarımızda. Osmanlı arşivinde bulunan evraklar doğrultusunda Osmanlı Devleti’nde imsak ve iftar vaktinin habercisi olan ilk top atışı geleneği, 1821 yılında İstanbul'da başladı. Top atışının atıldığı yer Anadolu Hisarı’ydı.
Ramazan ayı başladığında imsak ve iftar vakitlerinin ilanı için atılan toplar askeriyeye aitti. Top atışını yapacak Osmanlı askerleri, olası bir top kazasını önlemek üzere eğitilmiş ve tecrübeli kişiler ordudan seçilirdi.
Anadolu Hisarı’nda başlayan top atışları, kısa sürede İstanbul’un diğer bölgelerinde de yerini aldı. Rumeli Hisarı, Yedikule surları, Dolmabahçe Sarayı önü, Seraskerlik Dairesi, Tophane-i Âmire Talimhanesi, Beyoğlu, Humbarahane Kışlası Meydanı… İstanbul’un her köşesi top atışlarıyla yankılanıyordu
Osmanlı'dan günümüze kadar iftar topu atışlarında; cebel topları, sahra topları, balyemez topu, dağ topu, karabina topu ve kamış topu gibi farklı toplar kullanılırdı. Bu usulün Anadolu ve diğer eyaletlere yayılması da uzun sürmedi. Kısa süre sonra toplar Ankara, Maraş, İşkodra ve Akka gibi yerlerde de atılmaya başlandı.
20-25 yıl içinde ise iftar topu geleneği, imparatorluğun her bölgesine yayıldı. Halen birçok Müslüman ülkede iftar topu geleneği yaşatılmaya devam ediliyor.
Akşam ezanıyla birlikte atılan iftar topları, eskisi kadar duyulmuyor. Şimdilerde nadiren ses bombalarıyla gelenek sürdürülse de, yeni nesil bu geleneğe belki de binde bir şahit oluyor. Ezanın sesini sokağımızdan yankılanan haliyle dinlemek yerine, çoğu aile televizyonlarının başından dinliyor ya da akıllı telefonlarından takip ediyor. Top atılmadan oruçlarını açmayan eskiler de, çağa ayak uydurdu. Hoşça kalın.
YORUMLAR