Vergi ve prim borcu olanlar müjde! Milyonların beklediği yasa Meclis'ten geçti

Yasa, Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek ve başvuru maratonu başlayacak. Böylece, 31 Aralık 2022 öncesi borçların ödenmesi için avantajlar sunulacak. Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı yapılandırması olarak tanımlanan paket, özellikle vergi (MTV, emlak vergisi gibi) ve prim borcunun birikmiş faizleri üzerinde önemli indirim sağlarken, belirli borçların da iptal edilmesini içeriyor.

Yasa, şirketler için de matrah artırımı da imkanı getiriyor. Peki süreç nasıl işleyecek? Başvuru ne zamana kadar sürecek? Anaparadan indirim var mı? Borç taksit sayısı ne olacak? İşte yasayla ilgili merak edilen soruların yanıtları...

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde bu halin 31 Mayıs 2023 tarihine kadar devam etmesi durumunda, deprem bölgesindeki borçlular ilgili kamu kurumlarına, mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar başvuru yapabilecekler. İlk taksit ödemesini ise son başvuru tarihini izleyen ay içinde yapabilecekler. Depremde yıkılan veya ağır hasar gören binalar ile kullanılamaz duruma gelen taşıtlara ilişkin vergi borçları silinecek, hacizler kaldırılacak.

Tüm vergiler, vergi cezaları, trafik, askerlik, nüfus para cezaları, köprü, otoyol, kaçak geçiş cezaları ve daha önce hiç yapılandırma düzenlemesinde yer almayan adli para cezaları, öğrenim kredisi borçları, emlak vergisi, gecikme faizleri ve gecikme zamları bu kapsamda yer alıyor. Adli para cezaları da bu yasada yer alıyor.

Trafik, öğrenim kredisi, vergi gibi birçok borcu e-Devlet uygulamasına veya internet vergi dairesine giriş yaparak öğrenebiliyorsunuz. Bunun için TC kimlik numarası ve şifre yeterli oluyor. SGK prim borçları için kurumun ilgili birimlerinden bilgi ve belge almak daha sağlıklı olacaktır.

Yapılandırma düzenlemesinden yararlanmak isteyenler, 31 Mayıs 2023’e kadar ilgili idareye başvuracak. Daha önce başvuru tarihi 30 Nisan olarak belirlenmişti. Deprem nedeniyle başvuru ve ilk taksit ödeme süreleri ileri alındı.
 

Daha önceki borç yapılandırma düzenlemesinde 36 ay olan üst sınır bu defa 48 aya (4 yıla) çıkarıldı. 12, 18, 24, 36 veya 48 eşit taksitte ödenebilecek.

Taksitle ödemede vade farkı şöyle olacak:

12 taksitle ödemede yüzde 9
18 taksitle ödemede yüzde 13.50
24 taksitle ödemede yüzde 18
36 taksitle ödemede yüzde 27
48 taksitle ödemede yüzde 36
İlk ödeme ne zaman?

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, SGK, il özel idareleri, belediyelere ödenecek tutarların ilk taksiti (veya peşin ödemesi) 30 Haziran 2023’e kadar ödenebilecek. Başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
 

Birinci ve ikinci taksitlerin ödeme sürelerinde yapılması koşuluyla kalan taksitlerden bir takvim yılında en fazla üç taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde düzenleme hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacak. Aksi durumda yapılandırma bozulacak.

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile SGK’ye bağlı tahsil dairelerinin düzenleme kapsamındaki alacakları, kredi kartıyla da ödenebilecek.

Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin ödenmesi halinde katsayı uygulanmayacak, gecikme faizi ve cezası yerine, aylık enflasyon değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların yüzde 90’ının tahsilinden vazgeçilecek. Örneğin; biriken borç faizi 10 bin liraysa bunun 9 bin lirası silinecek. Sadece anapara artı 1.000 liralık fark talep edilecek. Eğer yapılandırılan borç idari para cezası (trafik cezası gibi) bu durumda para cezası aslında da yüzde 25 oranında indirim sağlanacak.

Vergi dairelerine 31 Aralık 2022’den önce 2 bin lirayı aşmayan borcu olan vatandaşların cezalarının tahsilinden vazgeçilecek.
 

Taşıt için ödenecek olan MTV, taşıta ilişkin idari para cezaları ile geçiş ücretinin en az yüzde 10’unun ödenmesi şartıyla taksit ödeme süresince fenni muayeneye izin verilecek. Araç muayenelerini süresinde yaptıramamış olanlar, 30 Eylül 2023’e kadar bu muayenelerin yapılması şartıyla muayenede gecikilen her ay için alınan yüzde 5 ceza yerine aylık yüzde 0.75 oranı kullanılarak bulunan tutarı ödeyecek.

Sürücülere uygulanan trafik idari para cezalarına istinaden verilen ve aktif durumda olan ceza puanları silinecek, ceza puanı hesaplamasında bu durum dikkate alınmayacak. Yaklaşık 2.5 milyon sürücünün ceza puanı silinecek ve bu sebeple geri alınan 10 bine yakın ehliyetin iadesi sağlanacak. Alkollü ve uyuşturucuyla araç kullanmak, drift yapmak ve ölümlü kazaya sebebiyet vermek, bu düzenleme kapsamında değerlendirilmeyecek.

Hangi SGK alacakları yapılandırma kapsamında?

Yasayla kesinleşmiş SGK alacaklarına yapılandırma imkanı da getiriliyor. Buna göre, sigorta primi (Bağkur dahil), emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, isteğe bağlı sigorta primi borçları yapılandırma kapsamında olacak. Borçlar belirlenen oranlara göre güncellendikten sonra ödenirse gecikme cezası gibi alacaklardan vazgeçilecek. Bağkur sigortalılık sürelerinin durdurulması ve ihya edilmesine de olanak sağlanıyor.

Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borcu olanlardan daha önce gelir testine girmemiş olanlar, kanunun Resmi Gazete’de yayımlanacağı tarihten başlamak üzere 31 Temmuz 2023 tarihine kadar gelir testi yaptırabilecekler. Yapılan gelir testinde hane içinde kişi başına gelirin 3 bin 336 liradan az çıkması halinde GSS prim borcu silinecek. Geliri bu tutardan fazla olanlar ise 31 Ağustos 2023 tarihine kadar borç anapara tutarını peşin ödedikleri takdirde, gecikme cezası silinecek.

 Mükelleflerce çeşitli sebeplerle noksan beyan edilmiş veya beyan dışı bırakılmış geçmiş yıl gelirlerinin belli oran ve tutarlar dahilinde beyan edilmesi sağlanıyor. Bu şekilde beyan edilecek gelirlere uygulanacak oran ve tutarların tespitinde ekonomik gelişmelere paralel olarak tespit edilen matrahlar esas alınıyor. Kanunla, 2022 yılı için de matrah artırımı getirildi. 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrahının yüzde 25 oranından az olmamak üzere matrah artırımı yapılacak. Matrah artırımından 1.000 lira damga vergisi